تاثیر تنش خشکی و نژادهای باکتری Bradyrhizobium japonicum بر عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در سویا (رقم کلارک) در بروجرد

به منظور ارزیابی عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در رقم کلارک سویا در شرایط تنشخشکی و همچنین کارآیی نژادهای مختلف باکتری Bradyrhizobium japonicum، آزمایشی به صورت اسپلیتپلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1382 و 1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا شد. تیمارهای آبیاری در چهار سطح شامل خشکی، تنش ملایم (85% نیاز آبی گیاه)، تنش متوسط (70% نیاز آبی گیاه)، تنش شدید (55% نیاز آبی گیاه) و آبیاری معمولی (شاهد) به عنوان عامل اصلی و سه نژاد باکتری Bradyrhizobium japonicum به نامهای هلینیترو، ریزوکینگ، نیتراژین به همراه تیمار بدون تلقیح با باکتری (شاهد) به عنوان عامل فرعی، منظور گردیدند. مقدار آب آبیاری از طریق برآورد نیاز آبی گیاه و تشت تبخیر، محاسبه و اعمال گردید. تلقیح بذرها با باکتری، در زمان کاشت انجام گرفت. عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و وزن صد دانه تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که تفاوت عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطوح مختلف تنش و همچنین در مقایسه تنش خشکی با شرایط معمولی آبیاری معنیدار بود. بالاترین عملکرد دانه (458 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (870 گرم در مترمربع) در شرایط آبیاری معمولی از نژاد باکتری هلینیترو به دست آمد. با اعمال تنش، تفاوت میان کارآیی نژادهای باکتری تغییر یافت، در تنش ملایم، عملکرد دانه (428 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (830 گرم در مترمربع) و در تنش متوسط عملکرد دانه (359 گرم در مترمربع) و عملکرد بیولوژیک (790 گکرم در مترمربع) بیشتری از فعالیت نژاد ریزوکینگ حاصل گردید که نشاندهنده توانایی این نژاد در شرایط تنش بود، اما در تنش شدید تفاوت قابلملاحظهای بین نژادهای باکتری مشاهده نشد. بنابراین در شرایط متفاوت محیطی، با شناخت باکتریهای سازگار با شرایط مذکور، کاهش خسارت ناشی از عدم واکنش باکتری در شرایط سخت محیطی امکانپذیر است.